Op 7 oktober 2020 vond een inspirerende bijeenkomst plaats over de opstart van het Expertisecentrum Jeugdhulp

in Limburg in zaal Het Forum in Roermond. Gemeente Roermond neemt bij deze opstart een voortrekkersrol aan, met als bevlogen kartrekker wethouder Smitsman.

Samen met de heer Peter Dijkshoorn (VNG) heeft unieKJP deze bijeenkomst georganiseerd. Peter Dijkshoorn is landelijk ambassadeur om de expertisecentra (netwerken) goed van de grond te krijgen.

Vanwege het Covid-19 virus en de landelijke afspraken hierover is het programma op maat gemaakt en is er naast de live bijeenkomst van de gemaximeerde aantallen (30 personen) en de begrenzing qua tijd (22:00 u afronding zonder borrel), ruimte geboden om via de livestream mee te kijken naar deze bijeenkomst. Hier hebben zich nog

ruim 100 mensen voor aangemeld. 

Wethouder mevrouw Smitsmans en de heer Rene Cardynaals, kinder- en jeugdpsychiater en oprichter van unieKJP, hebben ons als dagvoorzitter door het programma geleid.

De opstart van het expertisecentrum heeft onder andere als doel om de inrichting van de jeugdhulp architectuur in Limburg te verbeteren. Dit met een samenhang naar de landelijke ontwikkelingen.

Waarom? Ter bescherming van zeer kwetsbare kinderen! 

Hoe? Door organisatieoverstijgend samenwerken en het uitbreiden van de kennisdeling. Zodat de zorginstanties, gemeenten en overige ketenpartners beter op elkaar afgestemd zijn. Door elkaar beter te leren kennen en elkaars kennis en ervaringen beter te benutten. Elkaar te ontmoeten en gezamenlijke taal te leren spreken.

De heer Giovanni Coenen, directeur via Icarus, heeft bevlogen toegelicht hoe moeilijk de kwetsbare jongeren

het hebben. Ze komen uit een systeem dat al vaak een jarenlange hulpverlenings-geschiedenis kennen en geraken

daar lastig uit. Juist deze gezinnen hebben te maken met diverse hulpverlenende instanties, die met heel veel goede bedoelingen lang niet altijd goed op elkaar aangesloten zijn. Er is zeker ook ruimte voor optimisme, er gaat al veel goed. En waar vroeger met 11 kinderen op een residentiele groep werd gewerkt, is dan nu met zo’n 8. Maar het kan nog beter: de groepen nog kleiner maken en de doorlooptijden verkleinen. Een kind hoort thuis te zijn. Ons echter

ook realiserend dat thuis soms niet het beste is. Dan dient er een stabiele, goed ingerichte organisatie zijn, die kan opvangen en met muziektherapie, paarden, … en door bezielde professionals met ruime ervaring een zo goed als mogelijk thuis te bieden. En het vraagt om zuinig te zijn op deze professionals, zodat zij gemotiveerd en kundig blijven om dit werk te kunnen blijven doen.

Het Expertisecentrum Jeughulp Limburg zou hieraan kunnen bijdragen door samen met het voorliggende veld stroomopwaarts te kijken hoe we kunnen voorkomen dat jongeren in de gesloten jeugdzorg opgenomen worden

én als ze er dan toch terecht moeten komen, hoe we dan samen een afgestemde zorg kunnen bieden.

Vervolgens heeft prof. dr. Therese van Amelsvoort – werkzaam o.a. bij Mondriaan, Maastricht UMC+ en Koraal –

ons meegenomen in een goed voorbeeld van organisatieoverstijgende samenwerking: @EASE. Dit project heeft laten zien dat er goed samengewerkt kan worden en dat op allerlei vlak positief werkt de patient goed te betrekken bij het inrichten van die zorg. Wereldwijd zijn hier al goede voorbeelden van. Spreek de taal van de kinderen,

maak gebruik van moderne communicatietechnieken en spreek naast de betaalde professionals ook een groep vrijwilligers, het omringende veld gepassioneerde mensen aan. Betrokkenen die vanuit het hart en het gevoel gepassioneerde, die deelnemen aan het hulpverleningsproces. Soms als ervaringsdeskundige en soms vanuit

een andere motivatie, wel altijd onder regie van de inhoudsprofessional.

Als laatste sprak voor de pauze de heer Peter Dijkshoorn over de ontwikkelingen in de jeugdhulpverlening.

Hij heeft hierbij toelichting gegeven over onbescheiden ambities die we in de zorg dienen te hebben. Onder andere via de beweging van 0: kunnen we er naar streven om 0 suïcides te hebben in Nederland, of 0 separaties? Of 0 kinderen in de gesloten jeugdzorg, 0 uithuisplaatsingen? Het zijn ambities die wellicht bijwijlen niet 100% haalbaar zijn, maar die wel als voorbeeld dienen om het maximale te realiseren. Stel grote doelen om ook echte veranderingen te bewerkstelligen. Zo haalt hij ook een voorbeeld aan bij zijn voormalig werkgever Accare, waar gebleken is dat het aantal separaties wel degelijk essentieel verlaagd zijn kunnen worden. 

Daarnaast heeft hij in zijn betoog ook gesproken over ‘de Stroomopwaarts beweging’ om in de jeugdhulp te kijken hoe we in het stelsel zaken beter kunnen doen. Laten we terugkijken in het systeem van hulpverlening en kijken wat voorheen is gebeurd en wat de daadwerkelijke aanleidingen van geconstateerde problemen zijn. Zo halen we de kwetsbare jongen niet alleen uit het water, maar zoeken we stroomopwaarts ook naar waar de jongen in het water is beland en waarom. Kunnen we tendensen ontdekken hoe we zaken beter kunnen aanpakken en waardoor we al een deel van de jongeren preventief van de ‘val in het water’ kunnen weerhouden?

Het Expertisecentrum Jeugdhulp, regionaal, maar zeker ook in verbinding met landelijke samenwerking tussen de Expertisecentra (netwerken), kunnen ervoor zorgen dat het niet moet uitmaken of een jongere een probleem in Limburg of in Flevoland krijgt. Door de hulp en de slimme oplossingen met elkaar te delen, door een systeem in stand te houden van continu leren en communiceren met elkaar, waardoor de jeugdhulp als geheel erop vooruitgaat. Zodat de kwetsbare jongeren zo vroeg mogelijk de juiste zorg aangeboden wordt en daarmee uiteindelijk ook nog kostbare zorg voorkomen wordt.

Wat betreft randvoorwaarden pleit dit voor het inrichten van netwerken die professionals bij elkaar brengen om structureel kennis en ervaring uit te wisselen. Een belangrijke reden waarom unieKJP is opgericht. We beogen een verbindende schakel in het expertisenetwerk te vormen die de professionals en bestuurders bij elkaar brengt en houdt. Om samen met gemeenten, onderwijs, jeugdhulpverleningsorganisaties, sportverenigingen, huisartsen, ziekenhuizen etc. tot een lerend stelsel te komen in de specifieke jeugdhulp problematiek.

Na de pauze heeft de heer Jan Olthof (systeemtherapeut met 30 jaar ervaring in complexe zorg en opleider) met

een aantal professionals uit diverse sectoren (onderwijs/gemeenten/wethouders/inhoudsprofessionals/directeuren) laten ervaren wat de rol van taal en verwachtingen zijn in het proces van samenwerken. Hoe we elkaar daarin kunnen ontmoeten en over de eigen grenzen heen kunnen kijken, hoe we de jeugdhulp kunnen verbeteren door

ook onze ’zondagochtendmoment’ te ontdekken. Een metafoor voor het terugvinden de oorspronkelijk drijfveer

om bij te dragen aan het verbeteren van de omstandigheden van kwetsbare jongeren, los van het organisatie belang.

Wethouder Smitsmans rond samen met Rene Cardynaals de bijeenkomst af. Het is een eerste stap naar samen-werking, elkaar ontmoeten en organisatieoverstijgend en belangenoverstijgend spreken over manieren waarop we het jeugdhulpstelsel kunnen herzien. Een complexe opgave, waarbij soms heel abstract naar de situatie en de architectuur van het jeugdhulpstelsel gekeken dient te worden, en waarbij er tevens ruimte is om bij het individuele kind tot maatwerk te komen, zonder dat onze eigen regels en richtlijnen een belemmering vormen om slagvaardigheid aan de dag te leggen. Laten we ‘niet wat nieuws oprichten’ en zorgprofessionals van de ene naar

de andere organisatie verschuiven. Laten we investeren in een katalysator en borging om vanuit de bestaande organisaties de samenwerking en de kennis- en ervaringsuitwisseling te verbeteren.

De link voor de livestream staat onder het menu 'Bijeenkomsten'.